Των Ελευθερίας Αλαβάνου & Κώστα Δεληγιάννη
Φωτογραφίες: Κατερίνα Καμπίτη
3.500 βιβλία, βάρους 200 γραμμαρίων!
  |
Σε ένα μικρό βιβλιοπωλείο του Μανχάταν, η παρουσίαση της νέας συλλογής διηγημάτων του Ντέιβιντ Σεντάρις τον περασμένο Ιούνιο έμοιαζε απολύτως συνηθισμένη. Η έκπληξη για τον ελληνικής καταγωγής συγγραφέα ήρθε στο τέλος της εκδήλωσης. Κάποιος από το κοινό τού ζήτησε να υπογράψει στο πίσω μέρος ενός e-reader, όπου το βιβλίο βρισκόταν αποθηκευμένο σε ψηφιακή μορφή. Με ένα μείγμα αμηχανίας και ειρωνικής διάθεσης, ο Σεντάρις απηύθυνε την αφιέρωση περισσότερο στη συσκευή παρά στον ιδιοκτήτη της: «Αυτό το μαραφέτι», έγραψε, «ανοίγει τον ασκό του Αιόλου».
«Αυτό το μαραφέτι» ήταν το Kindle, μία από τις συσκευές ηλεκτρονικής ανάγνωσης που πουλάει η Amazon ήδη από το 2007 και με την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει από το site της και να διαβάσει περίπου 320.000 τίτλους σε ψηφιακή μορφή. Ο «ασκός του Αιόλου» είναι οι μικρές και μεγάλες αλλαγές που θα φέρει στην εκδοτική αγορά η διάδοση τέτοιων συσκευών - με πιο ασήμαντη, ίσως, το γεγονός ότι συγγραφείς όπως ο Σεντάρις δηλώνουν πως αισθάνονται άβολα όταν, μέσα σε βιβλιοπωλεία, υπογράφουν αυτόγραφα πάνω σε μια συσκευή που επιτρέπει την αγορά του βιβλίου τους χωρίς κανένα κέρδος για το ίδιο το κατάστημα.
Μέχρι πρόσφατα, λίγοι αναγνώστες είχαν στραφεί στο ψηφιακό βιβλίο. Ομως αυτό φαίνεται να αλλάζει, τουλάχιστον στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού: «Για κάποιες κατηγορίες (κυρίως αστυνομικά μυθιστορήματα και βιβλία για το μάρκετινγκ), οι ηλεκτρονικές εκδόσεις αντιστοιχούν ήδη στο 1/3 των πωλήσεων», έγραφε τον Αύγουστο ο βρετανικός Guardian. Ετσι, μπορεί το 2007 να αγοράστηκαν μόλις 150.000 συσκευές, σύμφωνα όμως με την εταιρεία μελετών iSuppli ο αριθμός θα εκτιναχθεί παγκοσμίως στα 18 εκατομμύρια μέχρι το 2012.
Στις ΗΠΑ, την αγορά σχεδόν μονοπωλεί η Amazon, ειδικά με το Kindle DX που λάνσαρε πρόσφατα, αφού πρόκειται για ένα από τα λίγα ανάλογα γκάτζετ που έχουν τη δυνατότητα ασύρματης δικτύωσης με το site της και μπορούν να «κατεβάσουν» και να αποθηκεύσουν έως και 3.500 βιβλία. Αυτά τα πλεονεκτήματα, σύμφωνα με πολλούς, μόνο τα Sony Reader μπορούν προς το παρόν να τα ανταγωνιστούν, τη στιγμή μάλιστα που ήδη από τα τέλη Οκτωβρίου το Kindle διατίθεται πλέον και εκτός Αμερικής. Επίσης, υπάρχουν ήδη αμιγώς ευρωπαϊκά μοντέλα e-reader, όπως το iLiad της ολλανδικής iRex Τechnologies, το cybook3 της γαλλικής Bookeen, το BeBook και το eSlick. Ολοι οι κατασκευαστές ελπίζουν πως πλέον υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την εμπορική επιτυχία των μοντέλων, καθώς όλοι μας, λίγο ώς πολύ, έχουμε συνηθίσει να περνάμε ατέλειωτες ώρες μπροστά σε κάποια οθόνη. Εξάλλου, τον τελευταίο καιρό πολλαπλασιάζονται οι άνθρωποι που «κατεβάζουν» άρθρα ή και ολόκληρα βιβλία ακόμη και στο κινητό τους τηλέφωνο.
Ωστόσο, επειδή τα e-reader έχουν φτιαχτεί αποκλειστικά για ανάγνωση ηλεκτρονικών κειμένων, υπερέχουν σημαντικά σε σύγκριση με τα tablet PC, τα palmtop ή τα smartphone. Γι' αυτό και, εκτός από τους εκδότες, διευθυντές εφημερίδων και περιοδικών καλοβλέπουν τη συγκεκριμένη τεχνολογία: ήδη το Kindle DX πωλείται με έκπτωση στις ΗΠΑ, για όσους συνδυάσουν την αγορά του με μία συνδρομή σε κάποια από τις εφημερίδες New York Times, Boston Globe και Washington Post.
Και ψηφιακά συγγράμματα...
Ενα από τα σημεία υπεροχής συσκευών σαν το Kindle είναι πως χρησιμοποιούν την τεχνολογία «ηλεκτρονικού μελανιού»: εκατομμύρια μικροσκοπικά σφαιρίδια, τα οποία φέρουν άσπρες και μαύρες χρωστικές ουσίες στα δύο ημισφαίριά τους ώστε, όταν βρεθούν σε ηλεκτρικό πεδίο, να στοιχίζονται στην οθόνη με τη λευκή ή τη σκούρα πλευρά τους, σχηματίζοντας εικόνες και λέξεις. Ετσι, οι συσκευές αυτές δεν χρειάζονται κάποια πηγή φωτός που να βρίσκεται πίσω από την οθόνη τους, με συνέπεια να επιτυγχάνουν πιο ξεκούραστο διάβασμα. Και καταναλώνουν ελάχιστη ενέργεια· μία φόρτιση της μπαταρίας είναι αρκετή για να ξεφυλλίσει κανείς έως και 7.500 σελίδες.
Ομως, αν οι κατασκευαστές των e-reader υπόσχονται πως σε λίγα χρόνια σχεδόν κάθε καινούργιο βιβλίο θα εκδίδεται τόσο σε έντυπη όσο και σε ψηφιακή μορφή, αυτό οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι το διάβασμα στην οθόνη τους είναι το καλύτερο υποκατάστατο της παραδοσιακής ανάγνωσης, επιτρέποντας π.χ. στον χρήστη να «τσακίσει» όποια σελίδα επιθυμεί. Μερικά μοντέλα μάλιστα, όπως το iLiad, συνοδεύονται από ειδικά στυλό, ώστε να μπορεί κανείς να υπογραμμίσει αποσπάσματα ή να γράψει σημειώσεις στο περιθώριο της ηλεκτρονικής σελίδας.
Οχι ότι τα e-reader δεν έχουν μειονεκτήματα, με βασικότερα το γεγονός πως αναπαράγουν όλα τα ψηφιακά αρχεία ασπρόμαυρα (και μάλιστα σε άτονες αποχρώσεις) ή ότι το «ξεφύλλισμα» γίνεται με τη χρήση ειδικών πλήκτρων. Ωστόσο, η ιαπωνική εταιρεία Bridgestone ήδη αναπτύσσει μια έγχρωμη συσκευή και η αγγλική Plastic Logic θα λανσάρει σύντομα ένα μοντέλο με οθόνη αφής. Ετσι κι αλλιώς, για πολλούς αναγνώστες αυτά τα μειονεκτήματα αντισταθμίζονται ήδη από τις μοναδικές δυνατότητες που προσφέρει η ηλεκτρονική ανάγνωση, όπως το ότι μπορεί κανείς να μεγεθύνει τη γραμματοσειρά, να διαβάσει το κείμενο σε οριζόντιο ή κατακόρυφο προσανατολισμό ή να εντοπίσει σε κλάσματα του δευτερολέπτου λέξεις και φράσεις-κλειδιά.
Αλλωστε, για πολλά βιβλία η χρήση των e-reader ακόμη και σήμερα αποτελεί μία από τις λίγες επιλογές προκειμένου να τα διαβάσει κανείς αναπαυτικά στον καναπέ του, πέρα βέβαια από το να τα τυπώσει. Ο λόγος για τα χιλιάδες έργα που είναι ελεύθερα πνευματικών δικαιωμάτων και τα οποία βρίσκονται ψηφιοποιημένα σε διαδικτυακά αποθετήρια όπως το Google Books. Το Sony Reader παρέχει πρόσβαση σε 600.000 τίτλους που, στη συντριπτική τους πλειονότητα, δεν καλύπτονται από συγγραφικά δικαιώματα και προέρχονται από την ιντερνετική βιβλιοθήκη της Google. Για όσους ψάχνουν τέτοια έργα, αλλά δεν έχουν αγοράσει κάποιο μοντέλο της Sony, οι βιβλιοθήκες Project Gutenberg, Europeana και Internet Archive προσφέρουν δωρεάν τα αρχεία τους σε μορφές συμβατές σχεδόν με όλα τα e-reader.
Αυτό δείχνει ότι οι συσκευές ηλεκτρονικής ανάγνωσης «ήρθαν για να μείνουν», ακόμη και αν τα τυπωμένα βιβλία παραμείνουν πρώτα στις προτιμήσεις των αναγνωστών. Εξάλλου, η Amazon έχει ήδη συμφωνήσει με πέντε αμερικανικά εκπαιδευτικά ιδρύματα για να αντικαταστήσει πιλοτικά τα πανεπιστημιακά συγγράμματα με ψηφιακά αντίγραφα που οι φοιτητές θα διαβάζουν στα Kindle τους. Επίσης, η Sony συνήψε σύμβαση με δημόσιες βιβλιοθήκες στις ΗΠΑ, ώστε οι αναγνώστες να μπορούν να «κατεβάζουν» σε ψηφιακή μορφή βιβλία τα οποία θα διαγράφονται αυτόματα μόλις λήξει η περίοδος δανεισμού.
Σε μια τέτοια περίπτωση, το πρώτο προφανές όφελος είναι περιβαλλοντικό, αφού όσο περισσότερα βιβλία διαβάζονται σε ηλεκτρονική μορφή τόσο λιγότερα δέντρα χρειάζεται να κοπούν για χαρτί. Σύμφωνα με έρευνα της οργάνωσης Cleantech Group, το «κατέβασμα» των βιβλίων απευθείας από τα εκδοτικά sites μειώνει τις εκπομπές CO2 που προέρχονται από τη διακίνηση των τυπωμένων βιβλίων, ακόμη και αν συνυπολογιστούν οι εκπομπές από την κατασκευή των e-reader. Γεγονός που, εκτός από τον πλανήτη, θα ωφελήσει και όσους ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές, αφού πλέον δεν θα χρειάζεται να περιμένουν ολόκληρες εβδομάδες για να παραλάβουν ταχυδρομικά τους τίτλους που έχουν παραγγείλει.
Αλλωστε, για πολλούς το πιο σημαντικό όφελος είναι ότι θα μπορούμε να διαβάσουμε όποιο έργο θέλουμε, οποιαδήποτε στιγμή, χωρίς πλέον να μας απασχολεί αν το πλησιέστερο βιβλιοπωλείο διαθέτει ακόμη κάποιο αντίτυπό του. Οπως έγραψε και το έγκυρο περιοδικό Wired, «στην ψηφιακή εποχή, κανένα βιβλίο δεν θα είναι πια δυσεύρετο ή εξαντλημένο».
Πηγή: Περιοδικό «Κ"
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου