Ταξίδι στα άδυτα του... σύμπαντος

Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο «Χέρσελ» έστειλε τις πρώτες του φωτογραφίες και αποδεικνύει ότι θα συνεισφέρει σημαντικά στη μελέτη για τη γέννηση των άστρων

Καθώς τα αστρονομικά μας όργανα γίνονται συνεχώς μεγαλύτερα κι όλο πιο τέλεια, οι γνώσεις μας για το Σύμπαν αυξάνουν με ταχύτατο ρυθμό.

Ιδίως τα τελευταία χρόνια, με τη βοήθεια των διαστημικών μας αστεροσκοπείων κατορθώσαμε να διαβάσουμε πολύ περισσότερα από τα μυστικά του Σύμπαντος και να δούμε τα άστρα και τους γαλαξίες με διαφορετικό μάτι.

Αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση του Διαστημικού Τηλεσκοπίου «Χέρσελ» το οποίο εκτοξεύτηκε στο Διάστημα στις 14 Μαΐου και χρειάστηκε αρκετούς μήνες για να φτάσει στην περιοχή από την οποία κάνει τις παρατηρήσεις του.

Η τοποθεσία αυτή ονομάζεται σημείο βαρυτικής ισορροπίας «Λαγκράνζ 2», και είναι διαμετρικά αντίθετο του Ηλιου σε απόσταση 1,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη. Την περασμένη εβδομάδα δημοσιοποιήθηκαν και οι πρώτες του έγχρωμες φωτογραφίες ψυχρών αερίων που βρίσκονται συγκεντρωμένες προς την κατεύθυνση του νότιου αστερισμού του Νότιου Σταυρού.

Νέες πληροφορίες
Οι επιστήμονες που ανέλυσαν τις φωτογραφίες αυτές έχουν ξαφνιαστεί με τη δραστηριότητα που φαίνεται να επικρατεί σε μια τόσο κρύα περιοχή του Γαλαξία μας. Τις νέες αυτές πληροφορίες κατόρθωσαν να εντοπίσουν οι ερευνητές χάρη στα αναπτυγμένα όργανα εντοπισμού της υπέρυθρης ακτινοβολίας που διαθέτει το νέο Διαστημικό Τηλεσκόπιο.

Η ονομασία του νέου αυτού υπέρυθρου αστεροσκοπείου αποτίει φόρο τιμής στον περίφημο Γερμανο-Αγγλο αστρονόμο Γουίλιαμ Χέρσελ (1738-1822) ο οποίος γύρω στα 1800 ανακάλυψε την ύπαρξη μιας «αόρατης» ακτινοβολίας πέρα από το ερυθρό που ονόμασε «υπέρυθρη ακτινοβολία».

Το μέγεθος του «Χέρσελ» φτάνει τα 7,5 μέτρα, η διάμετρός του τα τέσσερα και το βάρος του ξεπερνάει τους τρεις τόνους. Στα όργανά του, εκτός του τηλεσκοπίου, περιλαμβάνονται επίσης και γεννήτριες ηλεκτρικής ενέργειας, συσκευές ψύξης του όλου συμπλέγματος στο απόλυτο σχεδόν μηδέν, τα όργανα κατεύθυνσης και σταθεροποίησης και οι συσκευές συγκέντρωσης και αποστολής των πληροφοριών πίσω στη Γη.

Για την ψύξη του όλου συστήματος το «Χέρσελ» περιλαμβάνει επίσης και 2.000 λίτρα υγρού ηλίου, ενώ από τη θέση τοποθέτησής του, στο σημείο «Λαγκράνζ 2», έχει τη δυνατότητα παρατήρησης των πιο κρύων αντικειμένων του Σύμπαντος (με θερμοκρασία από πέντε έως 50 βαθμούς Κέλβιν, πάνω από το απόλυτο μηδέν) χωρίς οποιαδήποτε παρενόχληση από την υπέρυθρη ακτινοβολία της Γης.

Η διαδικασία της αστρογένεσης

Το «Χέρσελ» θα μας βοηθήσει να παρατηρήσουμε την υπέρυθρη ακτινοβολία και να εντοπίσουμε τις διαδικασίες που γίνονται κατά τη διάρκεια της γέννησης ενός άστρου στο εσωτερικό των νεφελωμάτων μέσα στα οποία γεννιούνται. Η όλη διαδικασία της αστρογένεσης αρχίζει στο μεσοαστρικό Διάστημα όπου η ύλη δεν είναι διασκορπισμένη ομοιόμορφα. Η μέση πυκνότητα της ύλης που επικρατεί εκεί είναι μικρότερη και από το καλύτερο κενό που μπορούμε να δημιουργήσουμε στα εργαστήριά μας.

Τα νεφελώματα όμως έχουν πυκνότητα 100 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή που επικρατεί στο διαστρικό περιβάλλον.

Αυτό συμβαίνει γιατί ορισμένα ωστικά κύματα, που δημιουργούνται από διάφορες αιτίες μέσα στον Γαλαξία μας (όπως είναι οι εκρήξεις των αστρικών σουπερνόβα), προκαλούν τη συμπύκνωση των αερίων και της σκόνης σε μερικές μόνο περιοχές του νεφελώματος. Σ’ αυτές τις περιοχές η πυκνότητα του μοριακού υδρογόνου φτάνει κάποια στιγμή να είναι 10.000 φορές μεγαλύτερη από τις γειτονικές του περιοχές οπότε τα άτομα των νεφελωμάτων είναι αρκετά κοντά το ένα με τ’ άλλο ώστε να έχουμε συχνές συγκρούσεις μεταξύ τους.

Και οι συγκρούσεις αυτές παράγουν θερμότητα. Από εκεί κι έπειτα αρχίζει μια νέα ιαδικασία ωρίμανσης του νέου άστρου προτού φτάσει στην περίοδο της ωριμότητάς του που ονομάζεται Κύρια Ακολουθία.

πηγη :ethnos.gr / Διονύσης Π. Σιμόπουλους